Ahlakın Korunması ve Müstehcenlik

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi bu konuyla ilgili standartları ilk olarak Handyside/Birleşik Krallık davasında ortaya koymuştur. Bu davanın konusunu olusturan olay iki yazarın, öğrenciler için yazdıgı “The Little Red Schoolbook” isimli kitabı yayımlayan sirketin sahibi Richard Handyside’ın müstehcen yayınlarla ilgili kanunlara dayanarak mahkûm edilmesi ve kitabın nüshalarına el konulmasıdır. Genellikle eğitim ve öğretim konularıyla ilgili olan kitapta; mastürbasyon, orgazm, cinsel iliski, gebeligi önleme, pornografi, iktidarsızlık, homoseksüellik ve kürtaj gibi alt baslıklardan olusan cinsel konuların ele alındıgı bir bölüm de yer almaktaydı. Önüne gelen bu davada, çocuklar ve gençler konusunda daha hassas davranan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, ahlâki degerlerin zamana ve mekâna göre degistigini, ahlâkî gerekliliklerin tam içeriklerinin ve bunları karsılamak için öngörülen yaptırımların, uluslararası bir hâkimden ziyade yerel otoriteler tarafından belirlenmesinin daha dogru olacagını belirterek, söz konusu kitabı çocuklar için zararlı ve ahlâka aykırı bulmustur. Mahkeme, bir yayının ahlâka aykırı olup olmadıgına karar verirken kültürel, sosyal ve dinî etkenlerle birlikte halkın yapısını ve yayının hedef kitlesini de dikkate almaktadır. Nitekim Müller and Diğerleri/İsviçre davasında Mahkeme; livata, hayvanlarla cinsel iliski, mastürbasyon ve escinsellik sahneleri gösteren üç tablonun bir çagdas sanat sergisinde gösterime sunulmasını, giris için yas sınırı konulmadıgı ve cinselligi en kaba biçimiyle vurguladıgı gerekçesiyle ahlâka aykırı bulmustur. Görüldügü gibi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi bu davalarda, bir“müstehcenlik” tanımı yapmaktan kaçınmıs ve ulusal otoritelere daha genis bir taktir payı tanımıstır. Ulusal otoritelerin taktir payının genis olması, bunun sınırsız oldugunu ve denetlenemeyecegini göstermez. Nitekim Open Door and Dublin Well Woman/İrlanda , davasında Mahkeme, ulusal otoritenin bu konuda “kayıtsız kosulsuz ve denetlenemeyecek” bir taktir hakkına sahip olmadıgına karar vermistir.